Temperament a stres

W teoriach temperamentu odwołujących się poziomu aktywacji, w których ważną rolę odgrywa pojęcie optymalnego poziomu aktywacji lub stymulacji, cechy temperamentalne traktowane są jako czynnik modyfikujący stan stresu doświadczanego w warunkach skrajnie wysokiej lub skrajnie niskiej stymulacji. Przykładem takich cech jest ekstrawersja, filtrowanie bodźców, reaktywność i poszukiwanie doznań. Cechy temperamentu uważane są za moderatory zjawisk związanych ze stresem, co znaczy, że stanowią warunek poprzedzający występowanie innych zjawisk. Stres psychologiczny można zdefiniować jako stan charakteryzujący się negatywnymi emocjami o dużym natężeniu (strach, lęk, złość, wrogość, zazdrość itp.). Przyczyną stresu u jednostki jest brak równowagi między wymaganiami stawianymi jednostce a jej możliwościami sprostania tym wymaganiom. Do wymagań tych możemy zaliczyć wymagania obiektywne i subiektywne. Wymagania obiektywne istnieją niezależnie od percepcji jednostki, zaliczamy do nich wydarzenia traumatyczne takie jak wojna, śmierć bliskiej osoby itp. Wymagania subiektywne zależą od percepcji jednostki, dla jednej osoby dana sytuacja może być wyjątkowo wymagająca, dla innej całkiem zwyczajna.

Występowanie stresu
Zarówno niedobór stymulacji jak i jej nadmiar zwiększa poziom stresu, niekiedy do stanu wyczerpania. Zatem dla osób, u których można zaobserwować cechy wiążące się z niską aktywowalnością (chroniczny poziom aktywacji, pod względem którego jednostki różnią się) takie jak ekstrawersja, skłonność do poszukiwania silnych doznań, silny typ układu nerwowego wzrost stresu nastąpi w związku z wydarzeniami mało stymulującymi wydarzeniami życiowymi (deprywacja sensoryczna, izolacja). Osoby o wysokiej aktywowalności (introwersja, skłonność do unikania silnych doznań, słaby typ układu nerwowego) będą czuły się przeciążone w sytuacjach silnie stymulujących (katastrofy, śmierć bliskich). Osoby neurotyczne zgłaszają więcej wydarzeń stresujących niż osoby o niskim neurotyzmie.
Radzenie sobie ze stresem 

Są dwa podstawowe style radzenia sobie ze stresem: nastawiony na radzenie sobie z emocjami i nastawiony na zadanie. To jaki styl jest dominujący w dużej mierze zależy od temperamentu, od tego, czy dominujący jest nastrój pozytywny czy negatywny. Cechy temperamentalne zorientowane na działanie (ekstrawersja, poszukiwanie doznań, silny układ nerwowy, aktywność) sprzyjają rozwojowi stylu nastawionego na działanie. Temperament zahamowany (neurotyczność, reaktywność emocjonalna) sprzyjają stylowi zorientowanemu na emocje. Osoby ekstrawertyczne stosują zazwyczaj bezpośrednie strategie radzenia sobie ze stresem, osoby neurotyczne stosują strategie tłumienia emocji. Ważny w radzeniu sobie ze stresem jest sposób działania. Czynności jakie wykonujemy, aby rozwiązać zadanie możemy podzielić na czynności zasadnicze i pomocnicze. U osób niskoreaktywnych możemy zaobserwować styl prostolinijny – niewiele czynności pomocniczych i przewaga zasadniczych. U osób wysokoreaktywnych dominuje styl wspomagający, tzn. taki, w którym dominują czynności pomocnicze. Przewaga czynności pomocniczych obniża intensywność stymulacji, a także pomaga uniknąć porażki.

Skutki stresu
Wysiłek włożony w poradzenie sobie z sytuacją stresującą o dużym natężeniu stymulacji jest większy dla osób wysokoreaktywnych niż dla osób niskoreaktywnych. Kiedy równowaga między obciążeniami a możliwościami jest zachwiana przez bardzo niską wartość stymulacyjną zdarzenia, bardziej obciążone są osoby niskoreaktywne. W przypadku sytuacji o niskim natężeniu stymulacji nie stwierdzono różnic.